ผลกระทบของสงครามต่อเทนนิสในยูเครน: เงินสนับสนุน มูลนิธิ องค์กร และโจทย์ซับซ้อนหลากมิติ
ขณะที่นักกีฬายูเครนต้องปรับเปลี่ยนการจัดการทุกอย่างใหม่ทั้งระบบ ทั้งประเทศเอง—ในเงามืด—ก็ต้องหาทางปรับตัวและเปลี่ยนเงื่อนไขการฝึกซ้อม ตั้งแต่ระดับรากหญ้าจนถึงระดับสูงสุด ที่ซึ่งนักกีฬาอาชีพบางคนได้ออกมาให้การ เล่าถึงประสบการณ์ พร้อมพยายามช่วยเหลือประเทศของตนอย่างดีที่สุดเท่าที่จะทำได้
สงครามส่งผลกระทบต่อกีฬาของยูเครนอย่างไรบ้าง?
เกือบสี่ปีมาแล้วที่นักกีฬายูเครนต้องเห็นชีวิตประจำวันของตนเองถูกพลิกผันในทุกระดับ ก่อนอื่นย่อมเป็นในมุมส่วนตัว แน่นอนว่า ครอบครัวส่วนใหญ่ยังอยู่ในยูเครน ซึ่งสร้างความกังวลใจให้กับนักกีฬาที่ต้องจากบ้านเกิด แต่เหนืออื่นใดคือมิติด้านอาชีพ โครงสร้างพื้นฐานด้านกีฬาจำนวนมากถูกทำลายตั้งแต่เริ่มต้นความขัดแย้ง และยังมีการสูญเสียชีวิตผู้คนจำนวนมากให้ต้องไว้อาลัย
ตามข้อมูลของกระทรวงกีฬายูเครน ประเทศได้ “สูญเสียนักกีฬา โค้ช และผู้นำกิจกรรมเยาวชนมากกว่า 595 คน โครงสร้างพื้นฐานด้านกีฬา 734 แห่งได้รับความเสียหายหรือถูกทำลายอย่างสิ้นเชิง รวมถึงฐานโอลิมปิกและพาราลิมปิกแห่งชาติ 18 แห่ง ในเดือนธันวาคม 2024 มูลค่าความเสียหายรวมของโครงสร้างพื้นฐานสูงเกิน 374 ล้านดอลลาร์สหรัฐ” ดังที่ระบุไว้ในแถลงการณ์เมื่อวันที่ 15 พฤษภาคม 2025
งบ 7 ล้านยูโรสร้างศูนย์เทนนิสแห่งชาติ
เพื่อพยายามเริ่มสร้างยูเครนแห่งวันพรุ่งนี้ตั้งแต่วันนี้ หน่วยงานด้านกีฬาของประเทศได้ตัดสินใจในเดือนสิงหาคม 2023 จัดสรรงบประมาณ 7 ล้านยูโรสำหรับการสร้างศูนย์เทนนิสแห่งชาติในกรุงเคียฟ เมืองหลวง โดยใช้ลานสเก็ตน้ำแข็งร้างเป็นฐาน ตามข้อมูลที่สื่อ Racket One รวบรวมได้ในขณะนั้น
โดยทั่วไปแล้ว เงินทั้งหมดของประเทศถูกนำไปลงทุนในกองทัพ เพื่อให้ทหารยูเครนสามารถปกป้องแผ่นดินของตนได้ไม่ว่าสถานการณ์จะเป็นเช่นไร ตั้งแต่เริ่มสงครามเมื่อวันที่ 24 กุมภาพันธ์ 2022
การตัดสินใจจัดสรรงบหลายล้านยูโรให้กับเทนนิสสร้างความไม่พอใจอย่างมากในช่วงเวลานั้น เนื่องจากทั้งประเทศ—ไม่เพียงเฉพาะในภาคกีฬา—ต้องได้รับการบูรณะในอีกหลายปีข้างหน้า ตามตัวเลขแล้ว เงินที่ใช้ในการสร้างคอร์ตเทนนิสขึ้นมาใหม่อาจถูกนำไปซื้อโดรนได้ราว 2,300 ลำ ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อกองทัพยูเครน
“ต้องห้ามใช้งบซ่อมคอร์ตเทนนิส”
“มันเป็นเรื่องที่ยอมรับไม่ได้ที่จะทำการซ่อมแซมคอร์ตเทนนิสครั้งใหญ่ในขณะที่ยูเครนยังอยู่ในภาวะสงคราม เงินก้อนนี้จำเป็นต่อกองกำลังติดอาวุธ: กระสุน ชุดปฐมพยาบาล โดรน อาวุธ อาหาร… เป้าหมายคือการปกป้องความอยู่รอดของชาติยูเครน
การจัดสรรงบเพื่อซ่อมคอร์ตเทนนิสควรเป็นสิ่งต้องห้าม คุณรู้ไหม ฉันติดต่อกับทหารของเราเกือบทุกวัน และสิ่งที่พวกเขาพูดถึงมีแต่ความต้องการรถปิกอัพ อะไหล่รถ… รายการยาวมาก พอฉันได้ยินเรื่องงบ 7 ล้านยูโร สมองฉันก็คิดโดยอัตโนมัติว่าความต้องการเหล่านั้นจะถูกตอบสนองได้มากแค่ไหนถ้าเงินก้อนนี้ไปอยู่กับกองทัพของเรา
ส่วนตัวฉันสนับสนุนแนวคิดเรื่องสิ่งอำนวยความสะดวกด้านกีฬาที่ทันสมัย แต่การใช้เงินจำนวนมหาศาลขนาดนี้ในตอนนี้ มันดูไม่เหมาะสมเอาเสียเลย” นักเคลื่อนไหวชาวยูเครน มาเรีย บาราบัช กล่าวยืนยันในปี 2024
นักเทนนิสปรับตัวอย่างไรตั้งแต่เกิดสงคราม?
นักกีฬามักเดินทางบ่อยอยู่แล้ว แต่หนึ่งในกีฬาที่ต้องขึ้นเครื่องบินมากที่สุดตลอดปีอย่างไม่ต้องสงสัยก็คือเทนนิส นักเทนนิสหญิงผู้ยิ่งใหญ่ที่สุดในประวัติศาสตร์ของประเทศ ทั้งชายและหญิงรวมกัน เอลินา สวิโตลีนา คือสัญลักษณ์แห่งความสำเร็จของยูเครนในวงการเทนนิส
อดีตมือ 3 ของโลก เธอคว้าแชมป์ WTA 1000 สี่รายการ แชมป์ WTA Finals ในปี 2018 และเหรียญทองแดงโอลิมปิกที่โตเกียว 2021 เป็นต้น ในฐานะหนึ่งในตัวแทนสำคัญของเทนนิสหญิง วัย 31 ปีรายนี้เป็นหนึ่งในคนแรกๆ ที่ออกมาเรียกร้องให้แบนกีฬานsักกีฬารัสเซียและเบลารุสจากทัวร์นาเมนต์อย่างเป็นทางการของ WTA
ในเดือนมีนาคม 2023 ขณะที่เธอกำลังเตรียมตัวกลับสู่ทัวร์หลังการตั้งครรภ์ เธอได้ให้สัมภาษณ์กับสื่อท้องถิ่น “Kyiv Post” ซึ่งในบทสัมภาษณ์นั้น เธอได้ประเมินภาพรวมของสถานการณ์ด้านกีฬาภายในประเทศ
“หลายคนขึ้นแนวหน้า และบางคนก็เสียชีวิต”
“สถานการณ์โดยรวมสำหรับกีฬายูเครนมันน่าเศร้าอย่างยิ่ง ทุกชนิดกีฬาล้าหลังไปสิบปีในทุกด้าน สุดท้ายแล้วทุกวันนี้ นักกีฬาของเราไม่สามารถฝึกซ้อมได้ตามปกติ หลายคนขึ้นไปรบที่แนวหน้า และบางคนก็เสียชีวิตไปแล้ว” เธอกล่าวอย่างเสียใจในตอนนั้น
“แต่โดยทั่วไปแล้ว เทนนิสในยูเครนไม่เคยได้รับการพัฒนาอย่างแท้จริง ทุกคนพยายามหาหนทางของตัวเองเพื่อจะทะลุขึ้นสู่เวทีเทนนิสโลก มีผู้สนับสนุนบางคนที่ช่วยเหลือนักกีฬาบางราย แต่ไม่มีการสนับสนุนจากสมาคมเทนนิสยูเครน การฟื้นตัวของวงการกีฬาจะต้องค่อยเป็นค่อยไป” เธอกล่าวต่อ
“สร้างโอกาสให้กับคนรุ่นต่อไป”
เพื่อช่วยเหลือเทนนิสยูเครน เอลินา สวิโตลีนา รวมถึง มาร์ตา คอสต์ยูก อีกหนึ่งบุคคลสำคัญของวงการ ซึ่งปัจจุบันอยู่ในท็อป 30 ของโลก ต่างก็ได้ตั้งมูลนิธิขึ้นมาเพื่อเปิดโอกาสให้เด็กและนักกีฬายูเครนรุ่นเยาว์สามารถเล่นเทนนิส และแม้แต่เล่นกีฬาในภาพรวมได้
เปิดตัวในปี 2019 มูลนิธิ Elina Svitolina Foundation เป็นองค์กรการกุศลที่มีเป้าหมายหลักในการพัฒนากีฬา โดยเฉพาะเทนนิส สนับสนุนเยาวชนที่มีพรสวรรค์ และโปรโมตประเทศยูเครนบนเวทีนานาชาติ “มูลนิธิมุ่งมั่นที่จะสร้างโอกาสให้แก่คนรุ่นต่อไป โดยใช้กีฬาเป็นเครื่องมือในการผลักดันให้เกิดการเปลี่ยนแปลงที่เป็นบวกและยั่งยืน” ดังที่ระบุไว้บนเว็บไซต์อย่างเป็นทางการ
สวิโตลีนา ซึ่งทุ่มเทให้กับประเทศทั้งในและนอกสนาม ยังได้รับการแต่งตั้งให้เป็นทูตของ United 24 องค์กรที่ประธานาธิบดียูเครน วโลโดมีร์ เซเลนสกี ก่อตั้งขึ้นเมื่อไม่กี่ปีที่ผ่านมา เพื่อระดมทุนสำหรับการบูรณะประเทศหลังสงครามยุติ
ด้านคอสต์ยูก เธอได้ตั้งมูลนิธิที่พัฒนาโปรแกรมหนึ่งขึ้นมา โดยมีเป้าหมายเพื่อบรรจุลงในชั้นเรียนพลศึกษาที่สอนในโรงเรียนของยูเครน ในระยะยาว เป้าหมายคือการทำให้เด็กและนักเรียนราว 4,500 คนที่เดิมไม่มีโอกาสเล่นกีฬา สามารถเข้าร่วมโปรแกรมนี้ได้ในสถานศึกษามากกว่าสิบห้าแห่ง
บทบาทการสนับสนุนขององค์กรเทนนิสเป็นอย่างไร?
วิตาลีย์ ซัชโก กลายเป็นนักเทนนิสชายยูเครนคนแรกที่เข้าสู่รอบรองชนะเลิศในศึก ATP นับตั้งแต่ อเล็กซานเดอร์ ดอลโกปอลอฟ เมื่อปี 2017 ในรายการเม็ตซ์ฉบับสุดท้ายบนทัวร์หลัก เขายังได้เล่าเบื้องหลังบางส่วนอีกด้วย: “สงครามส่งผลกระทบต่อชาวยูเครนทุกคน ครอบครัวของผมยังอยู่ที่นั่น ผมเติบโตและพักอาศัยในสาธารณรัฐเช็กมาตั้งแต่เด็ก ตั้งแต่เริ่มสงครามมา ผมติดต่อกับครอบครัวตลอด แต่ทันทีที่ผมอ่านข่าวเกี่ยวกับสิ่งที่เกิดขึ้น ผมก็อยากร้องไห้
สงครามส่งผลต่อเทนนิสชายในยูเครนอย่างหนัก (ดอลโกปอลอฟและสตาคอฟสกี อดีตมือ 13 และ 31 ของโลกต่างขึ้นแนวหน้าปกป้องประเทศตั้งแต่ปี 2022) บางคนต้องต่อสู้เพื่อเอาชีวิตรอด แต่มันเป็นสถานการณ์ที่ละเอียดอ่อน กีฬาและภาคส่วนอื่นๆ ของสังครถูกลดความสำคัญลงด้านการเงิน มีการลงทุนลดน้อยลงเรื่อยๆ เพราะทุกคนบริจาคเงินเพื่อช่วยเหลือกองทัพ ซึ่งก็ถือว่าเป็นเรื่องปกติ” ซัชโกระบุ
ATP และ WTA ศูนย์กลางการถกเถียงของความขัดแย้ง
เขายังยืนยันด้วยว่า ATP (สมาคมนักเทนนิสอาชีพที่ดูแลทัวร์ ATP) ได้ยื่นมือเข้ามาช่วยเหลือนักเทนนิสยูเครนในปี 2022 แต่ในระยะยาว นักกีฬาก็ยังต้องพึ่งพาตัวเอง ซึ่งไม่ใช่เรื่องง่ายนัก เพราะมีเพียงนักกีฬาอันดับสูงๆ ที่เข้าร่วมทัวร์นาเมนต์ระดับใหญ่ (โดยเฉพาะแกรนด์สแลมและมาสเตอร์ส 1000) อย่างสม่ำเสมอเท่านั้นที่สามารถเลี้ยงชีพจากรายได้ของเทนนิสได้
“ในช่วงแรก เราได้รับการสนับสนุนอย่างมาก โดยเฉพาะด้านการเงิน จาก ATP เท่าที่ผมรู้ นักเทนนิสยูเครนทุกคนต่างก็ได้รับการช่วยเหลือ แต่กาลเวลาผ่านไป ทุกคนเริ่มชินกับสิ่งที่เกิดขึ้น ทั้งที่สงครามยังดำเนินอยู่ในยูเครน
คนพูดถึงมันน้อยลงเรื่อยๆ และเริ่มมองว่ามันกลายเป็นเรื่องปกติ ซึ่งน่าเศร้ามาก ทุกวันนี้เราไม่ได้รับการสนับสนุนใดๆ (จาก ATP) เราต้องดูแลตัวเอง” นักเทนนิสวัย 28 ปี มือ 1 ของประเทศในประเภทชายเดี่ยว ซึ่งขึ้นไปถึงมือ 164 ของโลกหลังผลงานยอดเยี่ยมที่เม็ตซ์ กล่าวอย่างเสียดาย
แม้ว่า ATP จะช่วยเหลือนักกีฬายูเครนในช่วงเดือนแรกๆ ของสงคราม แต่ดูเหมือนว่า WTA จะไม่ได้ทำเช่นนั้น อย่างน้อยก็จากมุมมองของ เลเซีย ซูเรนโก ในปี 2023 ในรายการ WTA 1000 ที่อินเดียน เวลส์ สตีฟ ไซมอน อดีตซีอีโอขององค์กรที่ดูแลทัวร์อาชีพฝ่ายหญิง ถูกกล่าวหาว่าพูดจาไม่เหมาะสมเกี่ยวกับสถานการณ์ในยูเครนต่อหน้าเธอ
“ปกป้องตัวเองในฐานะผู้หญิงชาวยูเครน”: ซูเรนโกโจมตี WTA
นักเทนนิสวัย 36 ปี ซึ่งไม่ได้ลงเล่นในทัวร์หลักตั้งแต่เดือนพฤศจิกายน 2024 ตัดสินใจฟ้อง WTA โดยให้เหตุผลว่าองค์กรไม่ได้ให้การสนับสนุนนักกีฬาหญิงชาวยูเครนเพียงพอ
เพื่ออธิบายเหตุผลในการฟ้องร้อง ซูเรนโกได้วิพากษ์วิจารณ์ไซมอนและโครงสร้างบริหารทั้งหมดของ WTA: “เป้าหมายหนึ่งคือการปกป้องตัวเองในฐานะสมาชิกทีมเทนนิสยูเครนและในฐานะผู้หญิงชาวยูเครน
ประเด็นหลักสามารถสรุปได้ว่าเป็นเรื่องของ ‘การปฏิบัติอย่างประมาทเลินเล่อ’ ฉันเคยพูดต่อสาธารณะแล้วเกี่ยวกับบทสนทนาที่ไม่สบายใจที่ฉันมีกับอดีตซีอีโอ WTA สตีฟ ไซมอน ที่อินเดียน เวลส์ ในปี 2023 เรื่องนี้ไม่ใช่ความลับ เขาพูดบางอย่างกับฉัน จากนั้นฉันก็ต้องผ่านกระบวนการภายในอันยาวนาน
แม้แต่ตอนอยู่ที่อินเดียน เวลส์ ฉันก็ได้ติดต่อกับตัวแทนของ WTA ทุกฝ่ายที่เป็นไปได้: นักจิตวิทยา รองประธาน WTA ผู้ควบคุมการแข่งขัน ทีมงานฝ่ายดูแลความสัมพันธ์นักกีฬา และหัวหน้าฝ่ายความปลอดภัย
ทุกคนได้ยินเรื่องที่เกิดขึ้นและรู้ดีว่าอะไรได้เกิดขึ้น แต่ไม่มีการดำเนินการใดๆ เลย แค่เรื่องนี้ก็ทำให้ฉันถึงกับร้องไห้ เพราะสิ่งที่เขาพูดกับฉันมันน่ากลัวมาก และมันถูกเพิกเฉยอย่างสิ้นเชิง […]
ในการฟ้องร้องครั้งนี้ ฉันหยิบยกประเด็นการเพิกเฉยของ WTA ต่อบรรดานักกีฬายูเครนในช่วงเวลาที่ยากลำบากอย่างเหลือเชื่อ และความเสียหายทางศีลธรรมที่ฉันได้รับขึ้นมา ฉันไม่ได้เรียกร้องให้แบนผู้เล่นรัสเซียหรือเบลารุส เรื่องนี้ไม่ใช่ส่วนหนึ่งของคำร้องเลย
“อินสตาแกรมฉันถูกถล่มด้วยข้อความเลวร้าย”
ไม่ได้มีสักคำเกี่ยวกับเรื่องนี้ อินสตาแกรมของฉันถูกถล่มด้วยข้อความจากคนที่เหมือนจะเสียสติไปแล้ว บางคนพูดจาน่ากลัวมาก พวกเขาคิดว่าฉันฟ้องร้องเพื่อให้มีการห้ามนักกีฬารัสเซียและเบลารุส แต่นั่นไม่ใช่ประเด็นเลยแม้แต่น้อย” เธอกล่าวกับสื่อ Tribuna ในเดือนเมษายน 2025
จากนั้น WTA ได้ตอบกลับซูเรนโกในทันทีผ่านแถลงข่าว: “สอดคล้องกับจุดยืนของเรา WTA ได้ดำเนินมาตรการหลายอย่างเพื่อช่วยเหลือนักเทนนิสชาวยูเครนของเรา ซึ่งต้องเผชิญกับความท้าทายอย่างมากในฐานะนักกีฬามืออาชีพ
WTA ยังย้ำชัดว่าถูกก่อตั้งขึ้นบนหลักการแห่งความเท่าเทียมและการไม่เลือกปฏิบัติ และกฎของเราระบุไว้ว่าการแข่งขันเปิดกว้างสำหรับผู้เล่นทุกคนที่ผ่านการคัดเลือกด้วยฝีมือของตนเอง โดยไม่มีการเลือกปฏิบัติ สอดคล้องกับหลักการเหล่านี้ และเช่นเดียวกับองค์กรเทนนิสอื่นๆ WTA ยึดจุดยืนที่ว่าไม่ควรลงโทษนักกีฬาแต่ละคนจากการกระทำของรัฐบาลของพวกเขา”
ผลกระทบด้านมนุษย์ เศรษฐกิจ และจิตใจ: ชีวิตประจำวันที่ถูกสงครามสั่นคลอน
วันที่ 25 กุมภาพันธ์ 2025 สามปีหนึ่งวันหลังจากสงครามเริ่มต้น ข้อมูลงานวิจัยของสหประชาชาติระบุว่าค่าใช้จ่ายในการบูรณะยูเครนอย่างเต็มรูปแบบในทศวรรษหน้าคาดว่าจะสูงถึง 524 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ
ในบริบทเช่นนี้ ทุกภาคส่วนของสังคมได้รับผลกระทบ รวมถึงกีฬา นักกีฬายูเครนบางคนเสียชีวิตไปแล้วขณะปกป้องประเทศที่แนวหน้า ขณะที่คนอื่นๆ เห็นกิจวัตรการเตรียมตัวแข่งขันของพวกเขาถูกพลิกผันตั้งแต่ปี 2022
สำหรับเทนนิส ซึ่งเป็นกีฬาแห่งหนึ่งที่มีเพียงราว 100 อันดับแรกของโลก หรือมากกว่าเล็กน้อยเท่านั้นที่สามารถเลี้ยงชีพจากมันได้ นักกีฬาต้องต่อสู้ด้วยตัวเอง พวกเขาต้องหาทางเปิดโอกาสให้เยาวชน ผ่านมูลนิธิต่างๆ ที่ถูกก่อตั้งขึ้นเมื่อไม่กี่ปีก่อนโดยตัวแทนชั้นนำของเทนนิสยูเครนอย่าง เอลินา สวิโตลีนา และมาร์ตา คอสต์ยูก
มิติทางจิตใจก็เป็นสิ่งที่ไม่อาจมองข้ามได้ และพัฒนาการของสงครามได้ผลักดันให้เลเซีย ซูเรนโกตัดสินใจยื่นฟ้องอดีตซีอีโอของ WTA
องค์กรที่ดูแลเทนนิสอาชีพ โดยมี ATP และ WTA เป็นหัวหอก จึงมีบทบาทสำคัญในการปรับตัวให้เข้ากับสถานการณ์ความขัดแย้งเช่นนี้ แต่ดูเหมือนว่าความมีส่วนร่วมของพวกเขาจะลดลงเรื่อยๆ ตามการรับรู้ของสังคมที่เริ่มมองว่าสถานการณ์นี้กลายเป็นเรื่องปกติ
เทนนิสในยูเครนย่อมต้องถูกผลักให้ไปอยู่เบื้องหลังในสถานการณ์สุดวิสัยเช่นนี้ และมีแนวโน้มว่าจะถูกตราตรึงด้วยรอยแผลจากช่วงเวลาอันมืดมนนี้ไปอีกนาน แม้จะมีความพยายามนานัปการเพื่อให้มันยังคงมีตัวตนอยู่ต่อไป ไม่ว่าอะไรจะเกิดขึ้นก็ตาม
